1 | Ik lees אֲדֹנָ֣י יְהֹוִ֗ה als een nominaal zinnetje, dat bedoelt te benadrukken, wie het is die diegene helpt, die hier als de ideale knecht wordt omschreven. Wie hier omschreven wordt, vormt een contrast met de aangesprokenen in vs. 1-3. |
2 | ‘mat’ heeft een iets ruimere betekenis dan ‘moe’, als hier toch gedacht moet worden aan Jes. 40:27, waar Jakob/Israël uitspreekt dat Jhwh hem in de steek gelaten heeft. |
3 | De betekenis van ע֥וּת vormt een probleem, dat niet opgelost is. De meeste commentatoren lezen עושׁ, ondersteunen. |
4 | Ik volg BHS, die de regelindeling volgt van MT, waar יָעִ֣יר vooraf wordt gegaan door דבר. De herhaling van יָעִ֣יר lijkt mij een middel (alsof het een wekker is) om te benadrukken, hoe een leerling iedere morgen wakker moet zijn om te leren, wat ook uit de yiqtol blijkt, te midden van alle qatals in vs. 4 t.m. 6, totdat in vs. 7 weer een yiqtol (‘hij helpt mij’) verschijnt. Een dergelijke functie hebben ook de twee (onderstreept) woorden aan het einde van de vierde regel in het volgende gedicht ‘Klok’ van Gerrit Achterberg:
De klok verheft en daalt; zijn ademing, de tijdsoldaat; een lege slik van wat vergaat in mijn aanwezigheid; hoe laat het heden is is lang voorbij, ons raderwerk doet enerlei, tand tegen tand bewegen wij; nooit laten wij elkaar meer vrij binnen dit doodlijk apparaat. |
5 | Dit vers sluit logisch aan Jes. 49:1: Van de schoot af heeft Jhwh mij geroepen. |
6 | Het is de gehoorzame knecht die tegenstand ontmoet, beschreven in vs.5 en 6. Een concreet wat-wanneer-hoe, dat de lezer zou willen weten, ontbreekt in dit gedicht. Wel herinneren vs. 5-6 aan de klacht over de vergeefsheid van zijn werk in Jes. 49:4. Hier wordt de voorbeeldige knecht geschetst. |
7 | Schaamte (het subjectieve aspect) en schande (het objectieve aspect, het maatschappelijk gevolg) worden uitgedrukt door resp. בּוֹשׁ en כָּלַם . כָּלַם Ni betekent vernederen (spuwen!). De tegenstand raakt de Knecht van JHWH persoonlijk, vgl. dit lichamelijke ‘aftuigen’ van wangen, gelaat en rug. De verzen 5-6 tonen de bereidheid van de Knecht om dit lijden omwille van Gods toekomst met zijn volk te ondergaan. JHWH is zijn sterkte, Jes. 49:5. |